Προσπαθείτε να βάλετε στόχους αλλά δεν τους πετυχαίνετε;
Έχετε αποφασίσει την επόμενη χρονιά, τον επόμενο μήνα ή ακόμη και την επόμενη εβδομάδα να αλλάξετε κάποια πράγματα στην ζωή σας ή ακόμη και στον εαυτό σας και ποτέ δεν το κάνατε; Εάν απαντήσατε “Ναι!” σε αυτή την ερώτηση, δεν είστε μόνοι. Πολλοί από εμάς θα θέλαμε να κάνουμε πολλά πράγματα για τον εαυτό και τη οικογένειά μας και θεσπίζουμε ημερομηνίες αλλά σχεδόν ποτέ δεν τις τηρούμε. Δεν έχουμε όλοι μας πολύ καλή ψυχική υγεία, γιατί μια καλή ψυχική υγεία περιλαμβάνει τον έλεγχο στον εαυτό μας και την δυνατότητα πραγματοποίησης αλλαγών. Η αναβλητικότητα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιου ψυχικού προβλήματος που τυχόν έχουμε.
Γιατί αναβάλλουμε πράγματα και καταστάσεις παρά την σημαντικότητα τους για εμάς;
Σύμφωνα με τον Vanden Heuvel, η Αρχή της Ευχαρίστησης μπορεί να είναι υπεύθυνη για την αναβλητικότητα. Κάποιος μπορεί να προτιμά την αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων και να καθυστερεί τις εργασίες που του προκαλούν άγχος. Η άποψη ότι κάποιος δουλεύει καλύτερα υπό πίεση, είναι ένα επιπλέον κίνητρο για την αναβολή των εργασιών.
Κάποιοι ψυχολόγοι βλέπουν αυτή την συμπεριφορά ως τρόπο αντιμετώπισης, με το άγχος να συνδέεται με την έναρξη ή την ολοκλήρωση οποιασδήποτε εργασίας ή απόφασης. Άλλοι ψυχολόγοι υποδεικνύουν ότι το άγχος είναι εξίσου πιθανό να οδηγήσει σε πρώιμη έναρξη της δουλειάς και άρα η εστίαση θα έπρεπε να είναι πάνω στην παρορμητικότητα. Δηλαδή, το άγχος θα κάνει έναν άνθρωπο να καθυστερήσει, μόνο στην περίπτωση που αυτός είναι παρορμητικός.
Η αναβλητικότητα μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, σε μια αίσθηση ενοχής και κρίσης, στην σοβαρή απώλεια παραγωγικότητας, καθώς και στην κοινωνική αποδοκιμασία για την μη τήρηση ευθυνών ή δεσμεύσεων. Αυτά τα συναισθήματα, συνδυαζόμενα, μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω αναβλητικότητα.
Αν και θεωρείται ως φυσιολογικό οι άνθρωποι να αναβάλουν έως κάποιο βαθμό, αυτό εξελίσσεται σε πρόβλημα όταν δυσκολεύει την φυσιολογική λειτουργία. Η χρόνια αναβλητικότητα μπορεί να είναι σημάδι μιας υποβόσκουσας ψυχικής διαταραχής.
Τέτοιου είδους αναβολές μπορεί να δυσκολεύουν τα άτομα να ζητήσουν στήριξη λόγω του κοινωνικού στίγματος και της πεποίθησης ότι η αναβολή προς τα καθήκοντα προκαλείται από τεμπελιά, χαμηλή δύναμη θέλησης ή χαμηλή φιλοδοξία. Από την άλλη, πολλοί βλέπουν την αναβλητικότητα ως ένα χρήσιμο τρόπο να δούνε τι είναι σημαντικό για εκείνους προσωπικά, καθώς σπάνια κάποιος αναβάλλει κάτι αν πραγματικά πιστεύει στην αξία του πράγματος που έχει να κάνει.
Συμβουλές για τη τήρηση των στόχων σας:
Ξεκινήστε με τα δυνατά σας σημεία.
Είναι πιο πιθανό να επιτύχετε την αλλαγή που επιθυμείτε εάν χρησιμοποιήσετε τα δυνατά σας σημεία. Έχετε υπόψη ότι οι δυσκολίες του εγκεφάλου μας μερικές φορές μας εμποδίζουν να βλέπουμε τον εαυτό μας καθαρά. Σκεφθείτε να δημιουργήσετε ένα σύστημα υποστήριξης που θα σας βοηθήσει να αξιοποιήσετε τις δυνάμεις σας. Για παράδειγμα, κάντε τον έλεγχο του προγραμματισμού σας με έναν καλό φίλο, έναν προπονητή ευεξίας ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Απ’ την άλλη μεριά ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να βεβαιωθείτε ότι οι στόχοι σας είναι λογικοί και υγιείς. Αν βάλετε στόχο να χάσετε αρκετά κιλά τότε θα πρέπει να συμβουλευθείτε και τον γιατρό σας. Αν έχετε κάποια πάθηση τότε πάλι ο γιατρός σας πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές σε θέματα που αφορούν τη υγεία σας. Επίσης ένας επαγγελματίας γυμναστής στο γυμναστήριο μπορεί να αξιολογήσει το τρέχον επίπεδο φυσικής κατάστασης σας και να σας βοηθήσει να ορίσετε τους στόχους σας. Επίσης οι επαγγελματίες που προανέφερα μπορούν να σας καθοδηγήσουν να θέσετε στόχους εφικτούς ώστε τελικά να μπορέσετε να τους πραγματοποιήσετε. Δεν μπορείτε να βάλετε στόχο ότι θα χάσετε 50 κιλά μέσα σε μια εβδομάδα, είναι τελείως ουτοπικό. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι στο τέλος να απογοητευθείτε και αυτό δεν το θέλουμε.
Κατανοήστε το στάδιο αλλαγής σας και σχεδιάστε ανάλογα.
Μερικοί άνθρωποι σηκώνονται μια μέρα από το κρεβάτι, έχουν ήδη βάλει τους στόχους τους και είναι έτοιμοι να τους κατακτήσουν. Ξέρουν ακριβώς τι να κάνουν και το κάνουν. Γι’ αυτούς τα πράγματα είναι απλά. Το μυαλό όμως των περισσοτέρων από εμάς πρέπει να περάσει μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία:
- Πρώτα πρέπει να πιστέψουμε ότι η αλλαγή είναι η καλύτερη δυνατή για εμάς.
- Στη συνέχεια θα πρέπει πείσουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να το κάνουμε και
- Τελικά να αναπτύξουμε τις δεξιότητες για να ξεπεράσουμε τα αναπόφευκτα εμπόδια και να φτάσουμε στον σκοπό μας να φτάσουμε και να πετύχουμε τους στόχους που θέτουμε. Για τη διαδικασία αυτή χρειάζονται διαφορετικά είδη βοήθειας ανάλογα με το στάδιο της κατάστασης που βρισκόμαστε και την αλλαγή την οποία έχουμε πραγματικά αποφασίσει να υλοποιήσουμε.
Δεχτείτε ότι θα ξεγλιστρήσετε αλλά και ότι θα επιστρέψετε στην προσπάθεια.
Προετοιμαστείτε για το γεγονός ότι δεν είναι σίγουρο ότι θα πετύχετε το στόχο σας με την πρώτη προσπάθεια που θα κάνετε. Η αλλαγή που θα προσπαθήσετε να κάνετε έχει να κάνει σίγουρα με την εκμάθηση και τα λάθη σας. Το να το πετύχετε εύκολα και άμεσα θα είναι κάτι μαγικό και όχι ρεαλιστικό. Αλλιώς θα το είχατε πετύχει μέχρι τώρα. Θα πρέπει από την αρχή να είστε εξοικειωμένοι με το γεγονός της αποτυχίας. Το ότι χάσατε μια μάχη όμως δεν σημαίνει ότι θα χάσετε και τον πόλεμο. Το πιο πιθανό είναι ότι θα πρέπει να αλλάξετε στρατηγική ακολουθώντας μικρά και συνεπή βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση ώστε ανά πάσα στιγμή να γνωρίζετε που ξεγλιστρήσατε ώστε να διορθώνετε την πορεία σας. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρήσετε τον εαυτό σας ένοχο για τη αποτυχία σας. Θα πρέπει να τον πείσετε ότι είναι δυνατός για να συνεχίσει.
Κρατήστε τον στόχο οδηγό.
Από τη στιγμή που, μετά από αρκετή σκέψη, έχετε πάρει την απόφαση για να κάνετε κάποια αλλαγή σημαίνει ότι πραγματικά η κατάστασή που βρίσκεστε δεν σας αρέσει και επιθυμείτε αυτή την αλλαγή πάρα πολύ. Το να το καταφέρετε τελικά θα σας κάνει να νιώσετε πάρα πολύ όμορφα γιατί στο τέλος, όχι μόνο θα το έχετε πετύχει αλλά θα βελτιώσετε με αυτό τον τρόπο την ζωή σας. Σε όλη την διαδικασία της προσπάθειάς σας θα πρέπει να έχετε συντρόφους σας αυτές τις δύο σκέψεις. Πόσο καλύτερα θα είσαστε αλλά και πόσο αξία έχετε που το πετύχατε. Αυτά τα δύο επίσης θα σας βοηθήσουν σίγουρα να μη ξεγλιστρήσετε από τον σκοπό σας και να θέσετε νέους στόχους για το μέλλον. Κάθε φορά που ίσως ξεγλιστράτε πρέπει να φαντάζεστε τον στόχο σας και την αξία σας όταν τον πετύχετε.
Ποια βοήθεια μπορεί να χρειαστείτε;
Η τήρηση των αποφάσεών μας είδαμε πως δεν είναι κάτι απλό. Χρειάζεται να κάνουμε μικρά και σταθερά βήματα προς αυτό και να κρατάμε στο μυαλό μας τις παραπάνω συμβουλές. Οι συμβουλές αυτές δεν είναι εξειδικευμένες για κάθε άνθρωπο. Μπορεί να βοηθήσουν τους περισσότερους αλλά δεν σημαίνει ότι σε κάποιους άλλους θα έχουν τα ίδια αποτελέσματα. Αν δοκιμάσατε τα παραπάνω και ακόμη δεν μπορέσατε να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα μπορεί να χρειάζεστε την βοήθεια κάποιου ειδικού. Σε κάθε περίπτωση η βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να είναι απαραίτητη και σίγουρα θα σας βοηθήσει τα μέγιστα.